ಯುಗಾದಿ ಬರುತ್ತಲೇ ಇದೆ ಆದರೆ ಪರಿಸರ ಹಾಗೆಯೇ ಇದೆಯೇ ?

ಪರಿಸರದೊಂದಿಗೆ ಯುಗಾದಿ ಹಬ್ಬ ತಳಕು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿದೆ.ಚೈತ್ರಮಾಸದಲ್ಲಿ ಗಿಡಮರಗಳು ಹಸಿರೆಲೆ ಹೊದ್ದು ಕಂಪು ಸೂಸುತ್ತವೆ. ಹೂಗಳು ಬಿರಿದು ಜೇನು – ದುಂಬಿಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತವೆ. ಮಾವು ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಬಗೆಯ ಹಣ್ಣುಗಳು ಬಾಯಿ ಸಿಹಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಸಿಹಿಕಹಿ ಸಹಜ ಎನ್ನುವುದರ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಬೇವಿನ ಚಿಗುರು, ಬೆಲ್ಲವನ್ನು ಸಾಂಕೇತಿಕವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತೇವೆ. ಇದು ಪ್ರಕೃತಿಯೊಂದಿಗಿನ ಕೂಡುಬಾಳ್ವೆಯ ಸಂಕೇತ.

ಇಂಥ ಪ್ರಕೃತಿ ಹಬ್ಬದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕೃತಿಯೊಂದಿಗಿನ ನಮ್ಮ ಸಹಬಾಳ್ವೆ ಹೇಗಿದೆ ಎಂಬುದರ ಅವಲೋಕನ ಅಗತ್ಯ ಅಲ್ಲವೇ ? ಇದರಿಂದ ನಾವಿರುವ ಪರಿಸರವನ್ನು ಉತ್ತಮ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿಡುವುದು, ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆ ನೆಮ್ಮದಿಯಿಂದ ಬಾಳುವಂತೆ ಊರು-ಕೇರಿ ಇರಲು ಇರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಮಾಡುವುದರ ಬದಲು ಹೋಳಿಗೆ ತಿಂದರೆ ಹಬ್ಬ ಆಚರಿಸಿದಂತೆ ಆಗುತ್ತದೆಯೇ ?

ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳು ಕಳೆದ ಕೆಲವು ದಶಕಗಳಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಪರಿಸರ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಕಂಡಿವೆ. ಇವುಗಳ ಹಿಂದೆ ವೇಗವಾದ ನಗರೀಕರಣ, ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಅತಿಯಾದ ಮಾನವ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಅವಲೋಕನ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಬೆಂಗಳೂರು ಉದ್ಯಾನ ನಗರವಾಗಿಯೇ ಉಳಿದಿದೆಯೇ ?

ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ “ಗಾರ್ಡನ್ ಸಿಟಿ” ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದ್ದ ಬೆಂಗಳೂರು ತನ್ನ ಹಸಿರು ಹೊದಿಕೆಯನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡಿದೆ. 1973ರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು ಶೇಕಡ 68ರಷ್ಟು ಇದ್ದ ಸಸ್ಯ ಸಂಪತ್ತು 2013ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಶೇಕಡ 15 ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಉಪನಗರ ರೈಲು ಯೋಜನೆಯಂತಹ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಾವಿರಾರು ಮರಗಳನ್ನು ಕಡಿಯಲಾಗಿದೆ (ಕಳೆದ ದಶಕದಲ್ಲಿ 32,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚುಮರಗಳನ್ನು ಕಡಿಯಲಾಗಿದೆ). ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಆವರಣವು 50 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಶೇಕಡ 1050 ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಹಸಿರು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಗಣನೀಯವಾಗಿ  ಕಡಿಮೆಯಾಗಿವೆ.

ನೀರಿನ ಸಂಕಷ್ಟ ಮತ್ತು ಕೆರೆಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿರುವುದು

ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರದಲ್ಲಿ 1970ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 285 ಇದ್ದ ಸರೋವರಗಳು ಈಗ 194ಕ್ಕೆ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಒತ್ತುವರಿಯಾಗಿವೆ. ಹಲವು ಕೆರೆಗಳಲ್ಲಿ ನೀರಿಲ್ಲ, ನೀರು ಪೂರೈಸುತ್ತಿದ್ದ ರಾಜಕಾಲುವೆಗಳು ಒತ್ತುವರಿಯಾಗಿವೆ. ಇಳಿದಿವೆ, ನೀರಿರುವ ಕೆರೆಗಳಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಬದಲು ಚರಂಡಿಗಳ ಕೊಳಚೆ ಇದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿನ ಕೆರೆಗಳು ಒತ್ತುವರಿಗೆ ಜೊತೆಗೆ ಮಾಲಿನ್ಯಕ್ಕೆ ಒಳಗಾಗಿವೆ. ಬೆಳ್ಳಂದೂರು ಕೆರೆಯು ಕೊಳಚೆ ಮತ್ತು ತ್ಯಾಜ್ಯದಿಂದ ಬೆಂಕಿಗೆ ಆಹುತಿಯಾಗಿವೆ.

ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿದಿನ ಎಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ನೀರು ಬೇಕು ಗೊತ್ತೆ ?

ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಪ್ರತಿ ದಿನ 2,200 ಮಿಲಿಯನ್ ಲೀಟರ್ ನೀರನ್ನು ಕಾವೇರಿಯಿಂದ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ, ಜೊತೆಗೆ ಅಂತರ್ಜಲವನ್ನು ಅತಿಯಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಿದೆ. 2031ರ ವೇಳೆಗೆ  ಬೇಡಿಕೆ 5,340 ಮಿಲಿಯನ್ ಲೀಟರ್ ತಲುಪಬಹುದು ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಪ್ರವಾಹ ಮತ್ತು ಒಳಚರಂಡಿ ಸಮಸ್ಯೆ

ಮಾರ್ಚ್ 22, 2025ರಂದು 53 ಮಿ.ಮೀ. ಮಳೆಯಿಂದ ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂ ರೀತಿಯ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರವಾಹ ಉಂಟಾಯಿತು. ಕೆರೆಗಳ ಒತ್ತುವರಿ (400ರಿಂದ 65ಕ್ಕೆ ಇಳಿಕೆ) ಮತ್ತು ಕಳಪೆ ಒಳಚರಂಡಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ. ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯಿಂದ ಇಂತಹ ಘಟನೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿವೆ.

ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯ ಹೆಚ್ಚಳ

ವಾಹನಗಳ ಹೊಗೆ, ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾಮಗಾರಿಗಳ ಧೂಳು ಮತ್ತು ರಸ್ತೆ ಧೂಳಿನಿಂದ 2030ರ ವೇಳೆಗೆ ವಾಯು ಮಾಲಿನ್ಯ ಶೇಕಡ 74 ರಷ್ಟು  ಹೆಚ್ಚಾಗಬಹುದು. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆ ಬಳಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿರುವುದು (ಶೇಕಡ 62 ರಿಂದ ಶೇಕಡ 48ಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದೆ) ಇದನ್ನು ತೀವ್ರಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಸುಡುವ ಕೆಂಡದಂಥ  ಪರಿಣಾಮ

ಹಸಿರು ಹೊದಿಕೆ ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ  ಶಾಖದ ದ್ವೀಪ ಪರಿಣಾಮ ಉಂಟಾಗಿ, ತಾಪಮಾನ ಏರಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಒಮ್ಮೆ ಸೌಮ್ಯ ಹವಾಮಾನಕ್ಕೆ  ಹೆಸರಾಗಿದ್ದ ಬೆಂಗಳೂರು ತಾಪಮಾನ ಈಗ ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ 34°C ದಾಟುತ್ತಿದೆ.

ಕರ್ನಾಟಕದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳು ಹೇಗಿವೆ ?

ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಮಳೆಯ ಮಾದರಿ ಬದಲಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿದೆ. 2030ರ ದಶಕದ ಮಧ್ಯದ ವೇಳೆಗೆ ಕರಾವಳಿ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣ-ಕಾವೇರಿ ಜಲಾನಯನ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಶೇಕಡ  10-25 ರಷ್ಟು  ಮಳೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಬಹುದು. ಆದರೆ ಮಳೆಯ ಅಸ್ಥಿರತೆಯೂ ಏರುತ್ತಿದ್ದು, ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕೊರತೆ ಉಂಟಾಗಿ ಕೃಷಿಗೆ ತೊಂದರೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯ ಕ್ಷೀಣತೆ

ಪಶ್ಚಿಮ ಘಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ 2050ರ ವೇಳೆಗೆ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗದಲ್ಲಿ  ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯ ಕಳೆದುಹೋಗಬಹುದು (1.5-2°C ತಾಪಮಾನ ಏರಿಕೆ). ಕಾಡುಗಳ ನಾಶ, ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಒತ್ತುವರಿಯಿಂದ ಜೀವವೈವಿಧ್ಯ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ.

ನೀರಿನ ಕೊರತೆ ಮತ್ತು ಬರ

ಬೆಂಗಳೂರು ನಗರ ಸಂಕಷ್ಟ ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ  ಅಂತರ್ಜಲ  ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಬರ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಕೆ.ಆರ್.ಎಸ್. ಡ್ಯಾಮ್‌ನಿಂದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ 500 ಮಿಲಿಯನ್ ಲೀಟರ್ ಪಂಪ್ ಮಾಡುವ ಯೋಜನೆ ಇದನ್ನು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ.

ಮಾನವ-ವನ್ಯಜೀವಿ ಸಂಘರ್ಷ

ರಸ್ತೆಗಳು, ವಿದ್ಯುತ್ ಲೈನ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಒತ್ತುವರಿಯಿಂದ ವನ್ಯಜೀವಿ ಆವಾಸಸ್ಥಾನ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ, ಸಂಘರ್ಷ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಆನೆ ಕಾರಿಡಾರ್‌ಗಳು ಇನ್ನೂ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಾಗಿಲ್ಲ.

ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಕ್ಷೀಣತೆ

ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ (ಬಳ್ಳಾರಿ, ಹಾಸನ) ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣಿನ ಗುಣಮಟ್ಟ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ. ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಇದನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟೂ  ತೀವ್ರಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆಗಳೇನು ?

ರೂಪುಗೊಂಡಿರುವ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲವೂ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿಲ್ಲ.  ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ 2023ರಲ್ಲಿ ಹವಾಮಾನ ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಗಿದೆ.  2050ರ ವೇಳೆಗೆ ಇಂಗಾಲ ತಟಸ್ಥತೆಗೆ 269 ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದ್ದರೂ ಪರಿಣಾಮ ಗೋಚರಿಸುತ್ತಿಲ್ಲ. ಹೆಸರಘಟ್ಟ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿ ಘೋಷಿತವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಅನುಷ್ಠಾನ ತಡವಾಗಿದೆ.

ಬೆಂಗಳೂರು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಹಸಿರು ಹೊದಿಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿರುವುದು, ನೀರಿನ ಕೊರತೆ, ಪ್ರವಾಹ ಮತ್ತು ಮಾಲಿನ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ, ಕರ್ನಾಟಕದ ಉಳಿದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಮಳೆ ಬದಲಾವಣೆ, ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯ ಕ್ಷೀಣತೆ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮೀಣ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಎದುರಾಗಿವೆ. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಮತ್ತು ಅತಿಯಾದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿವೆ.

ಪರಿಸರದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ದಾರುಣವಾಗಿರುವಾಗ ಪರಿಸರದ ಹಬ್ಬವಾದ ಉಗಾದಿಯನ್ನು ಹೋಳಿಗೆ ತಿಂದು ಆಚರಿಸುವುದು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ಆಚರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆಯೇ ? ಈಗಲೇ ಹೀಗಿರುವಾಗ ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗಳ ಸ್ಥಿತಿಗತಿ ಏನಾಗಬಹುದು ?